บาร์โค้ดคืออะไร? เข้าใจใน 3 นาที

ในยุคดิจิทัลที่การจัดการข้อมูลต้องการความแม่นยำและรวดเร็ว บาร์โค้ด (Barcode) กลายเป็นเครื่องมือสำคัญที่ธุรกิจทุกขนาดต้องให้ความสำคัญ ไม่ว่าจะเป็นร้านค้าปลีก สตาร์ทอัป ไปจนถึงองค์กรขนาดใหญ่ บาร์โค้ดช่วยให้การทำงานภายในองค์กรคล่องตัว ลดข้อผิดพลาดจากการคีย์ข้อมูล และเพิ่มประสิทธิภาพในการบริหารจัดการสินค้าอย่างมหาศาล

บทความนี้จะพาคุณไปรู้จักกับทุกมิติของ บาร์โค้ด คืออะไร ประวัติ รูปแบบ ประเภท ไปจนถึงการนำไปใช้งานจริงในธุรกิจ ว่าจะช่วยปรับปรุงระบบหลังบ้านคุณอย่างไร พร้อมแนวทางในการขอรหัสบาร์โค้ด EAN-13 ในประเทศไทยแบบ Step-by-step

Topic

• บาร์โค้ดคืออะไร?
• ประวัติความเป็นมาของบาร์โค้ด
• ประเภทของบาร์โค้ด
• ประโยชน์ของบาร์โค้ดในธุรกิจ
• การขอรหัสบาร์โค้ดในประเทศไทย
• บทสรุป

บาร์โค้ดคืออะไร?

บาร์โค้ด หรือที่เรียกว่า “รหัสแท่ง” คือระบบรหัสข้อมูลที่ประกอบด้วยเส้นมืด (สีดำ) และเส้นสว่าง (สีขาว) เรียงกันเป็นแนวตั้ง ทำหน้าที่แทนข้อมูลตัวเลขหรือตัวอักษร เครื่องอ่านบาร์โค้ดหรือ Barcode Scanner จะส่งแสงไปยังบาร์โค้ด และแปลงข้อมูลจากแสงสะท้อนเป็นรหัสที่ส่งเข้าสู่ระบบคอมพิวเตอร์

ข้อดีของเทคโนโลยีนี้คือช่วย **ลดเวลาและความผิดพลาดในการป้อนข้อมูล**, ทำให้งานมีความแม่นยำยิ่งขึ้น ถูกนำไปใช้ในหลากหลายด้าน เช่น ระบบ POS, โลจิสติกส์, คลังสินค้า และแม้แต่แอปพลิเคชันบนมือถือ

ประวัติความเป็นมาของบาร์โค้ด

บาร์โค้ด เริ่มมีมาตั้งแต่ปี ค.ศ. 1950 ที่สหรัฐอเมริกา โดยมีเป้าหมายเพื่อสร้างมาตรฐานที่จะใช้ในอุตสาหกรรมค้าปลีก ต่อมาในปี 1973 ได้ถือกำเนิดเป็นมาตรฐานบาร์โค้ดแรกที่ชื่อว่า UPC (Uniform Product Code) และปี 1975 ยุโรปพัฒนาระบบที่เรียกว่า EAN (European Article Numbering) ซึ่งมีการใช้อย่างแพร่หลายนอกอเมริกาเหนือ

ในประเทศไทย เริ่มนำระบบบาร์โค้ดมาใช้อย่างจริงจังในปี พ.ศ. 2536 โดยมี สถาบันสัญลักษณ์รหัสแท่งไทย หรือ TANC (Thai Article Numbering Council) ทำหน้าที่ดูแลระบบ EAN ภายใต้การควบคุมของสภาอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย

ที่มา: TOMCO: ประวัติบาร์โค้ด, SNC Library Blog

ประเภทของบาร์โค้ด

เครดิตรูปภาพ

1. บาร์โค้ด 1 มิติ (Barcode 1D)

ลักษณะเป็นเส้นขาวดำเรียงเป็นแนวดิ่ง ใช้แทนข้อมูลตัวเลขหรือตัวอักษรได้ประมาณ 20 ตัว ข้อมูลจะดึงจากฐานข้อมูลโดยตรงผ่านรหัสภายในบาร์โค้ด

• EAN-13: บาร์โค้ดมาตรฐานสากล เป็นตัวเลข 13 หลัก เริ่มจากรหัสประเทศ, รหัสผู้ผลิต, รหัสสินค้า และจบด้วยเลขตรวจสอบ
• Code 39: ใช้ฟรี ไม่ต้องลงทะเบียน รองรับตัวอักษร A-Z, เลข 0-9 และอักขระพิเศษบางตัว
• Code 128: รองรับอักขระคีย์บอร์ดทั้งหมด ใช้งานมากในธุรกิจและอุตสาหกรรม

2. บาร์โค้ด 2 มิติ (Barcode 2D)

สามารถเก็บข้อมูลในแนวตั้งและแนวนอน จุข้อมูลได้สูงถึง 4,000 ตัวอักษร สแกนง่ายแม้บาร์โค้ดบางส่วนจะเสียหาย

• QR Code: ใช้กับเว็บไซต์ แอปพลิเคชัน ชำระเงิน ตั๋วเข้างาน หรือเพิ่มเพื่อนบน LINE
• Data Matrix: ขนาดเล็ก ติดตั้งในพื้นที่จำกัด เหมาะกับงานอิเล็กทรอนิกส์หรืออะไหล่เครื่องจักร
• PDF417: เก็บข้อมูลได้มาก เหมาะกับงานทะเบียนราชการ เช่น บัตรประชาชน หรือเอกสารสำคัญ

3. บาร์โค้ด 3 มิติ (Barcode 3D)

เป็นการใช้เลเซอร์สลักบาร์โค้ดลงบนชิ้นงานโดยตรง เพื่อความทนทานสูง เหมาะกับอุตสาหกรรมที่ต้องการความคงทน เช่น ยานยนต์ แผงวงจร และอุปกรณ์การแพทย์

ประโยชน์ของบาร์โค้ดในธุรกิจ

บาร์โค้ดคือเครื่องมือแห่งความแม่นยำที่ธุรกิจไม่ควรมองข้าม ข้อดีหลักของบาร์โค้ดในธุรกิจมีดังนี้:

• เพิ่มความรวดเร็ว: ไม่ต้องคีย์ข้อมูล ช่วยลดระยะเวลาในการทำงาน
• ลดความผิดพลาด: ข้อมูลถูกต้องแม่นยำกว่าการป้อนมือ
• ลดต้นทุน: ใช้บุคลากรน้อยลง ลดจุดบกพร่องจากการจัดการสินค้า
• ควบคุมสต็อกง่าย: จัดการสินค้าคงคลังได้แบบเรียลไทม์
• เพิ่มประสิทธิภาพห่วงโซ่อุปทาน: ระบุตัวสินค้าได้แม่นยำจากต้นทางถึงปลายทาง
• ส่งเสริม Customer Experience: ตอบสนองไว ลดความล่าช้าหน้าร้าน

การขอรหัสบาร์โค้ดในประเทศไทย

สำหรับผู้ที่ต้องการนำสินค้าไปวางขายในห้าง ร้านออนไลน์ หรือบริการขนส่ง โดยใช้ บาร์โค้ด EAN-13 ควรขอรหัสจาก GS1 Thailand ซึ่งเป็นหน่วยงานหลักที่รับผิดชอบ

ประเภทผู้สมัครและเอกสารที่ต้องใช้

ศึกษาข้อมูลแบบเต็มๆ ได้ที่ https://www.gs1th.org/get-a-barcode/

บทสรุป

บาร์โค้ด คือรหัสเล็กๆ ที่ช่วยเปลี่ยนวิธีการทำงานของธุรกิจให้คล่องตัวและชาญฉลาดขึ้น ไม่ว่าคุณจะเป็นเจ้าของร้านค้าออนไลน์ หรือฝ่ายโลจิสติกส์ในองค์กร การใช้ระบบบาร์โค้ดไม่เพียงแต่ช่วยเพิ่มความเร็วและประหยัดต้นทุน แต่ยังช่วยเพิ่มความพึงพอใจของลูกค้าในโลกที่ความแม่นยำคือความได้เปรียบ

หากคุณกำลังวางแผนปรับปรุงกระบวนการทำงาน หรือกำลังจะเปิดตัวสินค้าใหม่ การเริ่มต้นนำบาร์โค้ดมาใช้งานกับสินค้าของคุณถือเป็นก้าวสำคัญที่ไม่ควรมองข้าม ลองศึกษารายละเอียดเพิ่มเติมและสมัครขอรหัสบาร์โค้ดได้ที่ GS1 Thailand เพื่อเพิ่มโอกาสของคุณในตลาดดิจิทัล

ปัจจุบันธุรกิจค้าปลีกจำนวนมากเริ่มหันมาใช้ระบบ POS (Point of Sale) ที่สามารถเชื่อมต่อกับบาร์โค้ดได้อย่างสมบูรณ์ เพื่อให้การขายสินค้าและตรวจสต๊อกทำได้รวดเร็วขึ้นแบบเรียลไทม์ ตัวอย่างเช่น ระบบ POS ชั้นนำอย่างที่ใช้ในแพลตฟอร์ม StoreHub ได้ออกแบบให้รองรับการสแกนบาร์โค้ดจากสินค้าโดยตรง ช่วยให้ร้านค้าไม่ต้องเสียเวลากรอกข้อมูลด้วยมือ ลดข้อผิดพลาด และเพิ่มความแม่นยำในการจัดการหน้าร้านและคลังสินค้าในระบบเดียว